ການຮັບມືພະຍາດຄວາມຈຳລົງ (Dementia) ແລະວິທີການສະໜອງການດູແລ

ບົດຄວາມນີ້ເພື່ອສະຫນອງຂໍ້ມູນແທ້ ແລະບໍ່ຄວນນຳໄປພິຈາລະນາເປັນຄຳແນະນໍາທາດແພດ. ກະລຸນາປຶກສາຜູ້ຊ່ຽວຊານດ້ານການດູແລສຸຂະພາບເພື່ອໄດ້ຮັບຄຳແນະນໍາແບບສ່ວນບຸກຄົນ.

ໝວດເຫດທົ່ວໄປຂອງພະຍາດ

ພະຍາດຄວາມຈຳລົງບໍ່ແມ່ນເປັນໂຕເລືອກດຽວ; ມັນຮວມເຖິງຫຼາຍຮູບແບບຕົວຢ່າງທີ່ພົບຢູ່ບໍ່ຄ່ອຍດີ. ອາດເປັນຜົນຈາກພັດເທດທີ່ເກີດຂຶ້ນໃນສົມລຸກ (ຕົວຢ່າງ: ອາລຊາຍເມ), ພວມກັບມະຫາລະເທດຫຼືການຂັດຂ້າວຫຼາຍຂອງລວມຫຼັກ (vascular dementia), ພວມກັບ Lewy bodies ຫຼື frontotemporal degeneration. ບາງຄັ້ງປັດເປັນຜົນມາຈາກການກະທຳເສັ້ນຫລວງ, ຢາ, ພາຍໃນການເຄີຍຊີວະສາດ ຫຼືພະຍາດອື່ນໆ.

ວິທີການວິນິດສອບແລະການສືບຕໍ່

ການວິນິດສອບມັກໃຊ້ການທົດສອບສະຫຼຸບພິລະພາບທາງຕັ້ງແຕ່ຕົວຢ່າງງ່າຍເຖິງການທົດສອບຈຳ (ຕົວຢ່າງ: MMSE ຫຼື MoCA) ຮ່ວມກັບການສຳຫຼວດການສັງເກດ, ການທົດເລື່ອງພາຍໃນເຊັ່ນເຈັບຫົວ, ການວິສັດແລະການສະແດງຮູບພາບສົມລຸກດ້ວຍ CT ຫຼື MRI ເພື່ອກວດສັນຍາລັກທາງສົມລຸກ. ການກວດເຄື່ອງບືນລະບົບເຊັ່ນລົງເທິງລະດັບຫ່າງໄລຊ້ວຍກວດສອບສາເຫດທີ່ສາມາດປ່ຽນແປງໄດ້ (reversible causes).

ການຮັບມືດ້ານແພດ

ຢາບາງປະເພດສາມາດຊ່ວຍບໍລິບັດອາການຂອງຜູ້ປ່ວຍ ແຕ່ບໍ່ໄດ້ຮັບປັບປຸງເປັນການຮັບມືທີ່ສົມບູນ. ຕົວຢ່າງທົ່ວໄປແມ່ນ cholinesterase inhibitors ແລະ memantine ໃນກໍລະນີຂອງ Alzheimer’s disease ເພື່ອຊ່ວຍບໍລິບັດການຈຳແລະພຶດຕິກຳ. ການຂັບຂອງຢາຕ້ອງໃຫ້ມີການປຶກສາຜູ້ແພດ ແລະການຕິດຕໍ່ກັບຜູ້ດູແລເພື່ອການປັບປຸງຢາຕາມສະພາບ. ການກວດພຽງພໍແລະການບໍລິການສຸຂະພາບເພື່ອຄວບຄຸມຜົນຂ້າງເສຍແມ່ນສໍາຄັນ.

ວິທີບໍ່ໃຊ້ຢາທີ່ມີຜົນກະທົບ

ວິທີບໍ່ໃຊ້ຢາເຊັ່ນການບໍລິສຸດຝຶກຄວາມຈໍາ (cognitive stimulation), ການອອກກຳລັງກາຍ, ການສ່ວນຮ່ວມທາງສັງຄົມ ແລະມື້ທຳອາຫານ ທີ່ຖືກຈັດສັນຢ່າງຄົບຖ້ວນ, ການຝຶກການທຳວຽກປະຈຳວັນ ແລະການປັບສິ່ງແວດລ້ອມເພື່ອລະດັບຄວາມສັບສົນ. ການປັບປຸງສຽງສະວ່າງ, ຂັ້ນຕອນທີ່ເຂົ້າໃຈໄດ້ງ່າຍ ແລະການໃຫ້ການຊ່ວຍເຫຼືອເບື້ອງຕົ້ນເພື່ອລຳດັບຄວາມກັງວັງ ແລະພັບພາບສົມສົມ.

ການສອບຖາມການສະກັດສໍາລັບຄອບຄົວ ແລະ ການວາງແຜນ

ການວາງແຜນລ່ວງໜ້າແລະການສະກັດສໍາລັບຄອບຄົວມີຄວາມສຳຄັນ ລວມທັງການພົວພັນກັບຜູ້ບໍລິການສຸຂະພາບ, ການຈັດການການເງິນ ແລະການຂ້າມຄວາມຕັ້ງໃຈຕ່າງໆ. ຜູ້ດູແລຄວນເຮັດຄວາມເຂົ້າໃຈການສົ່ງເສີມຂອງບໍລິການທ້ອງຖິ່ນ ແລະຕົວເລືອກໃນພື້ນທີ່ (local services) ທີ່ສາມາດຊ່ວຍເຫຼືອເພື່ອການດູແລຊີວິດປະຈຳວັນ, ການພັກຜ່ອນ (respite care), ແລະການຝຶກອົບຮົມຜູ້ດູແລ.

ສະຫຼຸບ: ການຮັບມືກັບພະຍາດຄວາມຈຳລົງຕ້ອງແມ່ນການຮ່ວມມືຈາກຫຼາຍຝ່າຍ — ຜູ້ດູແລ, ແພດ, ແລະຊຸມຊົນ. ການວິນິດສອບແບບທີ່ຖືກຕ້ອງຈະຊ່ວຍສະກັດການວາງແຜນແລະການເລືອກການຮັບມືທີ່ເໝາະສົມ. ການປຶກສາຜູ້ຊ່ຽວຊານແລະການເຊັກສະພາບແບບຕໍ່ເນື່ອງແມ່ນສິ່ງຈຳເປັນເພື່ອດູແລຄວາມຕ້ອງການແບບບຸກຄົນ ແລະການສົ່ງເສີມຄຸນນະພາບຊີວິດຕາມຄວາມເຫັນພອຍ.